Każda ugoda jest lepsza od wyroku

dodano: 2021-10-08

Covid-19 nadal nie odpuszcza, nadal ponosimy konsekwencje niedawnego lockdownu. Mając kłopoty/spory lub przewidując, że mogą się one pojawić warto zwrócić się w stronę mediacji i dowiedzieć dlaczego jest tak znakomitym narzędziem do zakończenia sporu i rozwiązania konfliktu.

Mediacja to bardzo użyteczne narzędzie. Jej podstawowymi zasadami są: dobrowolność, poufność, bezstronność, szybkość i co ważne, niskie koszty. Przeważająca część sporów (cywilnych, rodzinnych, gospodarczych, karnych, administracyjnych, a także dyscyplinarnych) nadaje się do rozwiązania w mediacji.

Mediacja to dobrowolny, całkowicie poufny proces, w której kompetentna, niezależna i bezstronna osoba, mediator, pomaga stronom sporu poradzić sobie z konfliktem, zidentyfikować jego sedno, odkryć rzeczywiste interesy i pomóc znaleźć sposób jego zakończenia. Mediacje to proces win to win w przypadku zawarcia ugody każda strona coś uzyskuje. Oczywiście również musi zgodzić się na pewne ustępstwa, ale robi to dobrowolnie, z pełnym poczuciem odpowiedzialności za efekt końcowy. Nie jest do niczego przymuszana wyrokiem, który rzadko kiedy uwzględnia faktyczne interesy i potrzeby stron, a jest jedynie wyrazem stosowania przez organy państwa lub sądy suchej litery prawa. Sprawiedliwość jest ślepa, w mediacji zaś bierzemy na siebie odpowiedzialność za rozwiązanie sporu.

W jakich sprawach?

Mediować można we wszelkich sprawach cywilnych (rodzinnych, spadkowych, ubezpieczeniowych, gospodarczych, odszkodowawczych, pracowniczych), także w sprawach karnych, a nawet administracyjnych. Strony chętnie podejmują mediację w sprawach szczególnie wrażliwych, takich jak sprawy rodzinne, lub w takich, gdzie istotna jest ochrona wizerunku czy renomy firmy. Szczególnie dobrych efektów można spodziewać się po mediacji przed skierowaniem sprawy do sądu albo na początkowym etapie procesu. Nie wyklucza to jednakże zawarcia ugody na późniejszym etapie procesu czy innego postępowania.

Jak się za to zabrać?

Mediację można podjąć z własnej inicjatywy albo zostać na nią skierowanym przez sąd.

Kompetentnego i odpowiedzialne mediatora dobrze jest poszukiwać w renomowanych ośrodkach mediacyjnych takich jak np. Centrum Mediacji przy Naczelnej Radzie Adwokackiej gdzie zrzeszeni są mediatorzy będący jednocześnie adwokatami. Mediator mający dodatkowo wiedzę prawną ma znacznie szersze spojrzenie na spór, a nadto, jak każdy adwokat posiada ubezpieczenie OC, co jest dodatkową wartością. Kiedy wybierzemy już mediatora składamy do niego wniosek o wszczęcie mediacji i mediator pokieruje sprawą już dalej.

Do mediacji może skierować strony sąd. Co ważne więcej niż jeden raz, w trakcie całego postępowania, a nawet po wyroku w pierwszej instancji. Kierując pozew czy wniosek do sądu można sformułować wniosek o skierowanie do mediacji. Kierując do mediacji Sąd wyznacza mediatora z listy tzw. stałych mediatorów, prowadzonej przez Prezesa danego Sądu Okręgowego. Wyznaczony mediator kontaktuje się ze stronami i bezpośrednio z nimi uzgadnia terminy mediacji.

Warto podkreślić, że mediator nie jest sędzią, nie osądza, nie decyduje, a pomaga stronom w dojściu do obopólnie satysfakcjonującego rozwiązania.

Cel ugoda.

Ugoda zawarta przed mediatorem, a następnie zatwierdzona przez sąd, w skutkach jest równa wyrokowi sądowemu. Można nadać jej klauzulę wykonalności i skierować do komornika, celem wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Znamienne, że w większości spraw strony wykonują ugodę dobrowolnie. Jeśli nie dojdzie do ugody, nie znaczy to, że mediacja zakończyła się fiaskiem. Ważne jest, że strony podjęły wysiłek w celu samodzielnego rozwiązania konfliktu, próbowały zrozumieć motywy działania przeciwnika; często na dalszym etapie sporu dochodzi do zawarcia ugody już przed sądem.

Zawarcie ugody przed mediatorem pociąga za sobą także stricte finansowe korzyści. Warto zwrócić uwagę, iż w takiej sytuacji:

sąd zwraca całą uiszczoną opłatę od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli postępowanie zakończyło się zawarciem ugody przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji;

sąd zwraca 3/4 uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli w toku postępowania sądowego zawarto ugodę przed mediatorem po rozpoczęciu rozprawy;

warto także zauważyć, że W sprawach, w których powód przed wytoczeniem powództwa wziął udział między innymi w mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację zgodnie, opłata stała lub stosunkowa od pozwu podlega obniżeniu o dwie trzecie, nie więcej jednak niż o 400 złotych (art. 13e ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Dz.U.2020.755 t.j

Stara zasada mówi: każda ugoda jest lepsza od wyroku. W wyroku zawsze jedna strona jest przegrana, a czasem obydwie nie dostają tego, z czym do sądu przyszły. Wykonanie wyroku może być kłopotliwe lub wręcz niemożliwe, nawet mimo prowadzenia egzekucji. Wykonać postanowienia ugody, na której treść miało się wpływ, jest o wiele łatwiej, nawet jeśli nie jest się w stu procentach usatysfakcjonowanym.

Dlaczego mediacja się opłaca?

jest elastyczna - w każdym czasie można do mediacji przystąpić jak i z niej zrezygnować;
jest odformalizowana, prowadzona w miejscu i czasie ustalonym przez strony i mediatora,
jest poufna - strony unikają rozgłosu, szkód wizerunkowych. Sam fakt prowadzenia mediacji jest objęty poufnością. Nic, co zostało ujawnione w trakcie mediacji, nie może być wykorzystane później np. w sądzie
jest szybka? - sprawy sądowe są długotrwałe, mediacja może z sukcesem zakończyć się w ciągu kilku godzin,
jest tania - znacząco niższe koszty niż postępowanie sądowe; koszty zwyczajowo rozkładają się po połowie,
wynik całkowicie zależy od stron - strony mają pełną kontrolę nad wynikiem, mogą odmówić zawarcia ugody, odstąpić od mediacji w każdej chwili bez konsekwencji,
nadaje się do rozwiązywania złożonych kwestii, ułożenia stosunków pomiędzy kilkoma podmiotami,
nie niszczy relacji biznesowych, osobistych, pozwala na dalszą współpracę,
może regulować takie aspekty, na które wyrok sądu nie ma wpływu, czyni zadość poczuciu sprawiedliwości, daje możliwość pojednania i wygaszenia szkodliwych emocji,
niskie ryzyko - daje dodatkową szansę rozwiązania sporu, co do zasady nie ma wpływu na uprawnienia ustawowe,
skuteczne wszczęcie mediacji przerywa bieg przedawnienia,
ugoda zawarta przed mediatorem i zatwierdzona przez sąd jest w swych skutkach równa wyrokowi.

mediator adw. Katarzyna Effort-Szczepaniak

Mediator adw. Katarzyna Effort-Szczepaniak Adwokat, członek Izby Adwokackiej w Warszawie. Mediator i członek Rady Konsultacyjnej Centrum Mediacji przy NRA. Stały mediator z listy Sądu Okręgowego w Warszawie, Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie i Sądu Okręgowego w Łodzi. Wykonuje zawód adwokata w ramach :2K Konsorcjum Kancelarii Adwokackich w Warszawie i Łodzi. Prowadzi mediacje gospodarcze, z prawa własności intelektualnej oraz cywilne i rodzinne.