Mediacja w postępowaniu administracyjnym
Mediacja w postępowaniu administracyjnym.
Metoda mediacji w postępowaniu administracyjnym jest
alternatywnym sposobem do klasycznego i bardzo sformalizowanego postępowania
administracyjnego, w którym wyjaśnia się i bada wszelkie okoliczności faktyczne
i prawne sprawy, za pośrednictwem osoby mediatora.
Czyli przy udziale bezstronnego i neutralnego mediatora
organ administracji i strona (ale także same strony bez organu) wspólnie
ustalają okoliczności faktyczne sprawy a nawet w pewnych okolicznościach
wspólnie interpretują normy prawne, aby ułatwić wydanie decyzji, która będzie
akceptowalna i satysfakcjonująca dla stron postępowania administracyjnego.?
Mediacja administracyjna jest sposobem na wspólne wypracowanie i opracowanie rozwiązania w ramach prawa, a tym samym na szybsze, tańsze oraz skuteczniejsze rozwiązanie sprawy administracyjnej.
Cele mediacji w postępowaniu administracyjnym.
Mediacja administracyjna nie polega na wzajemnych
ustępstwach organu i strony, ale na wspólnym ustaleniu okoliczności faktycznych
i prawnych w sprawie. Organ nie może postępować wbrew prawu i np. uzależniać
rozwiązania sprawy od wymogu, który nie istnieje w przepisach i na odwrót.?
Celem mediacji administracyjnej, co do zasady, jest wyważenie interesu społecznego i słusznego interesu obywateli. Ma to za zadanie przyśpieszyć rozpoznanie spraw, a nawet ukrócić nadmierny formalizm. Mediacje administracyjne mogą się odbywać także tylko pomiędzy stronami sprawy bez udziału organu. Ma to miejsce, kiedy jest duo stron sprawy o sprzecznych interesach i mediacja ma za zadanie ułatwić komunikacje i zrozumienie punktu widzenia innych stron sprawy.
Zdolność mediacyjna sprawy administracyjnej.
Aby skorzystać z mediacji administracyjnej musimy zastanowić
się kiedy jest ona możliwa. Zgodnie z art. 96a § 1 ustawy Kodeks postępowania
administracyjnego w toku postępowania może być przeprowadzona mediacja, jeżeli
pozwala na to charakter sprawy.
W szczególności mogą to być sprawy, w których strony:
mają sporne interesy (skłóceni sąsiedzi, lub lokalna
społeczność),
występuje konflikt interesu społecznego z interesem
indywidualnym strony (lokalizacja autostrady lub wysypiska śmieci),
organ administracji publicznej działa w ramach uznania administracyjnego
(wymierzenie kary administracyjnej, zasiłek celowy, przechowywanie i noszenie
broni)
występuje wiele stron (pozwolenie na budowę rurociągu, linii
wysokiego napięcia),
istnieją trudności w skutecznej komunikacji ze stroną albo
stronami
może być zawarta ugoda administracyjna
organ ma zamiar wydać decyzję na niekorzyść adresata i może
się spodziewać odwołania
wniesiony został środek odwoławczy od orzeczenia wydanego w pierwszej instancji.
Jak zainicjować procedurę mediacji w postępowaniu administracyjnym.
Kiedy nasza sprawa nadaje się do mediacji administracyjnej
możemy złożyć wniosek do organu, który prowadzi sprawę na każdym etapie, czyli
w pierwszej instancji, po złożeniu odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy.
Mediacja jest też możliwa przed sądem administracyjnym. Ale także organ może
zainicjować postępowanie mediacyjne, gdyż art. 13 Kodeksu postępowania
administracyjnego wyznacza zasadę, że organy dążą do polubownego rozstrzygania
kwestii spornych oraz ustalania praw i obowiązków będących przedmiotem
postępowania w należących do ich właściwości w sprawach, w szczególności przez
podejmowanie czynności:
1) skłaniających strony do zawarcia ugody, w sprawach, w
których uczestniczą strony o spornych interesach;
2) niezbędnych do przeprowadzenia mediacji.
Organy administracji publicznej podejmują wszystkie
uzasadnione na danym etapie postępowania czynności umożliwiające
przeprowadzenie mediacji lub zawarcie ugody, a w szczególności udzielają
wyjaśnień o możliwościach i korzyściach polubownego załatwienia sprawy.
Wniosek o mediację może być złożony w tradycyjnej formie pisemnej lub przez ePUAP. Niemniej wniosek o wszczęcie mediacji złożony do organu nie obliguje go do jej przeprowadzenia. Odmowa przeprowadzenia mediacji lub nierozpoznanie wniosku przez organ nie jest zaskarżalne do sądu administracyjnego[1]. Dla ułatwienia zrozumienia procedury inicjowania mediacji administracyjnej i jej przebiegu, na końcu artykułu przedstawiam schemat.
Główne zalety mediacji w postępowaniu administracyjnym.
szybkość postępowania i zakończenia sprawy,
szansa na uniknięcie postępowania odwoławczego lub
postępowania sądowoadministracyjnego,
nieformalny przebieg mediacji to strony mediacji i
mediator prowadzą postępowanie mediacyjne, prowadzona jest w miejscu ustalonym
przez strony i mediatora, nie ma sztywnych reguł ani zakazów lub nakazów,
poufność wszystkie strony mediacji w tym mediator, muszą
zachować w tajemnicy wszelkie fakty, o których dowiedziały się w związku z
prowadzeniem mediacji; uczestnicy mediacji mogą umówić się, że wspólnie
rezygnują z zachowania poufności, ale są to niezwykle rzadkie przypadki, kiedy
wszyscy muszą się na to zgodzić, zazwyczaj strony unikają rozgłosu i szkód
wizerunkowych,
kształtowanie dobrych relacji między administracją publiczną
a społeczeństwem w tym mediacja pozwala na przyszłość ułożyć dobre relacje z
organami lub lokalna społecznością uwikłaną w konflikt administracyjny,
usprawnienie komunikacji między stronami dzięki wsparciu
mediatora,
mniejsze koszty postępowania, obsługi prawnej i kosztów
sądowych,
łatwość przedstawienia dowodów i ustalenia faktów, w szczególności w sprawach złożonych i skomplikowanych, przy wielu uczestnikach sporu i sprzecznych interesach.
Koszty mediacji administracyjnej.
Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu poniesionych wydatków.
Generalnie, jeśli organ korzysta z usług mediatora wpisanego
na listy mediatorów prowadzone przez sądy powszechne, mediatorowi należy się
wynagrodzenie w wysokości:
1% wartości należności pieniężnej w sprawie, nie mniej
jednak niż 150 złotych i nie więcej niż 2 000 złotych za całą mediację administracyjną w sprawach o należności pieniężne,
150 złotych za pierwsze posiedzenie mediacyjne, a za każde
kolejne - 100 złotych, łącznie nie więcej niż 2 000 złotych w sprawach
dotyczących koncesji, zezwoleń lub pozwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej,
budownictwa i architektury, zagospodarowania przestrzennego, ochrony środowiska
i przyrody, gospodarki wodnej, nieruchomości, rolnictwa i leśnictwa, własności
przemysłowej,
150 złotych za pierwsze posiedzenie mediacyjne, a za każde
kolejne - 100 złotych, łącznie nie więcej niż 450 złotych we wszystkich
pozostałych sprawach.
Koszty mediacji administracyjnej stanowią koszty postępowania administracyjnego i co do zasady pokrywa organ administracji publicznej. Wyjątkiem są sprawy, w których może być zawarta ugoda. W takich sprawach koszty te ponoszą strony w równych częściach, chyba że umówią się inaczej.
Organ administracji publicznej niezwłocznie po doręczeniu
protokołu z mediacji wydaje postanowienie w sprawie kosztów mediacji.
