Mediacja z dłużnikiem

dodano: 2021-06-22

Już przed pandemią wywołaną koronawirusem SARS-CoV-2 zadłużenie czynszowe stanowiło poważny problem dla Spółdzielni i Wspólnot Mieszkaniowych. Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że na skutek upadłości wielu firm, wraz ze wzrostem bezrobocia jeszcze więcej osób nie będzie regulować na czas opłat do Wspólnot i Spółdzielni mieszkaniowych. Wspólnoty i Spółdzielnie zaś będą musiały podjąć skuteczne działania by jak najszybciej móc odzyskać te środki.

Oprócz wzrostu zadłużenia związanego z brakiem pracy na skutek epidemii pojawia się na horyzoncie jeszcze jeden istotny problem. Podczas epidemii w sądach odwoływano rozprawy i wiele ze spraw zostanie rozpoznanych o te kilka miesięcy później niż zazwyczaj. Sytuacja nie napawa optymizmem biorąc pod uwagę, że 6 miesięcy to był absolutnie minimalny czas na wydanie nakazu zapłaty bądź wyznaczenie pierwszego terminu rozprawy zwłaszcza w dużych miastach.

Nasuwa się pytanie, czy można zrobić coś, co pomoże szybciej odzyskać środki od dłużników zalegających z opłatami czynszowymi? Rozwiązaniem takim może być mediacja. W sprawach o zapłatę jak najbardziej mediacja jest dopuszczalna. Z tym zastrzeżeniem, że jeżeli chodzi o mediację na etapie sądowym to zgodnie z art. 184 ⁸ par. 3 kpc mediacji nie stosuje się w postępowaniu upominawczym bądź nakazowym chyba, że dłużnik skutecznie wniesie zarzuty. Zatem jeżeli dłużnik-lokator wniesie zarzuty od nakazu zapłaty to wówczas sąd jak najbardziej będzie mógł skierować sprawę do mediacji. Aby skorzystać z mediacji na etapie sądowym należy złożyć ustny lub pisemny wniosek o skierowanie sprawy do mediacji. Wniosek taki nie podlega opłacie. W przypadku zaś gdy nie chcemy korzystać z drogi sądowej i zależy nam na jak najszybszym odzyskaniu zaległego czynszu strony mogą skorzystać z mediacji na podstawie umowy. Umowa o mediację może mieć formę osobnej umowy zawartej np. u mediatora lub jako jedno z postanowień umowy (np. najmu) o poddaniu rozwiązaniu mogącego powstać sporu poprzez mediację.

Mediacja bezpośrednia i pośrednia. Strony wraz z mediatorem na początku decydują czy chcą się spotkać na posiedzeniu mediacyjnym z mediatorem wspólnie czy też każda ze stron spotka się z mediatorem w innym dogodnym dla siebie terminie. Pierwszy opisany powyżej przypadek opisuje mediację bezpośrednią. Strony spotykają się jednocześnie u mediatora i na bieżąco rozmawiają, składają propozycję i decydują o zawarciu ugody. W sytuacji, gdy strony są mocno skonfliktowane lub są trudności z ustaleniem terminu odpowiedniego dla obu stron można skorzystać z mediacji pośredniej. Wówczas strony osobno spotykają się z mediatorem, składają propozycje, które następnie mediator przekazuje drugiej stronie. W przypadku osiągnięcia porozumienia co do treści ugody dłużnik i osoba umocowana do zawarcia ugody w imieniu Wspólnoty bądź Spółdzielni osobno podpisują ugodę, którą mediator przesyła do sądu w celu jej zatwierdzenia. W ramach mediacji pośredniej strony mogą skorzystać z e-mediacji. Wówczas za pomocą komunikatora internetowego, wideokonferencji, emaili strony rozmawiają z mediatorem bez konieczności spotkania w lokalu z mediatorem.

Zasady mediacji, bardzo ważne przy dokonywaniu decyzji czy skorzystać z mediacji jest poznanie zasad, które obowiązują podczas mediacji. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że postępowanie przed mediatorem jest poufne. Oznacza to, że strony nie mogą w razie postępowania sądowego ujawniać czy to propozycji ugodowych stron czy też informacji uzyskanych podczas mediacji poza okolicznością, że doszło do mediacji i jaki był rezultat (zawarto ugodę czy też nie). Kolejną zasadą mediacji jest jej dobrowolność. To strona decyduje czy chce wziąć udział w mediacji i na każdym jej etapie może zrezygnować z dalszego w niej udziału. Bezstronność, to następna zasada mediacji. Jest to zasada, która głównie tyczy się osoby mediatora. Gdyby okazało się w czasie mediacji, że występują okoliczności wpływające na neutralność mediatora to jest on zobowiązany poinformować o tym strony oraz sąd. Akceptowalność to zasada, zgodnie z którą to strony muszą zaakceptować osobę mediatora. Strony chętniej współpracują z osobą, którą same wybrały.

Zalety mediacji w sprawach zadłużenia czynszowego.

Ugoda zawarta przed mediatorem, a następnie zatwierdzona przez sąd ma moc ugody zawartej przed sądem i jest tytułem wykonawczym. Ugoda będzie mogła zatem być podstawą do wszczęcia egzekucji komorniczej w przypadku nierealizowania jej przez dłużnika.

Mediacja niezależnie od tego czy odbywa się na skutek skierowania przez sąd stron do mediacji czy mamy do czynienia z mediacją umowną może być przeprowadzona on-line za pomocą bezpiecznego komunikatora internetowego ustalonego przez strony i mediatora. Nie ma wówczas konieczności spotykania się w biurze u mediatora. Po ustaleniu treści ugody podczas rozmowy online, mediator przesyła protokół posiedzenia mediacyjnego i ugodę do stron, które następnie ją podpisują i odsyłają do mediatora.

Za mediacją sądową lub umowną przemawiają również niskie koszty, określone rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym (Dz. U.2016.921). Przykładowo wynagrodzenie mediatora wynosi 150 zł za pierwsze posiedzenie mediacyjne, a za każde kolejne - 100 zł (łącznie nie więcej niż 450 zł), w przypadku zaś spraw majątkowych - wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu (nie mniej niż 150 zł i nie więcej niż 2000 zł za całość postępowania mediacyjnego). W przypadku zaś mediacji umownej jedynym kosztem staje się uzgodnione wynagrodzenie mediatora i jego korespondencji do sądu i stron, które jest z góry ustalane.

Mediacja w obecnej sytuacji jest atrakcyjną drogą do odzyskiwania przez Spółdzielnie i Wspólnoty zaległości czynszowych od dłużników. Wierzyciel, czyli Wspólnota Mieszkaniowa czy Spółdzielnia Mieszkaniowa może zyskać czas, niskie koszty oraz częstszą wykonalnością? zawieranych ugód. Warto również wskazać na społeczny pozytywny wymiar postępowania mediacyjnego. Mediacja ma na celu wypracowanie konsensusu pomiędzy stronami, wyeliminowanie konfliktu i załagodzenie emocji między stronami.

Galeria

Mediator adw. Monika Frydulska

adwokat i mediator Centrum Mediacji Izby Adwokackiej w Warszawie